Waarom Intel en AMD een baby maken met Kaby Lake G-megachip
De geest van Kerstmis waart nog rond op CES in Las Vegas. AMD en Intel, traditioneel twee bittere rivalen, introduceren er een enorme laptopchip die het product is van hun beide sterktes. Intel levert de processor voor de gigantische system-on-a-chip. De cpu in kwestie is van de achtste generatie en komt uit het H-segment van de line-up, wat hoge prestaties impliceert. De grafische kant wordt verzorgd door AMD. Dat levert een aangepaste versie van zijn grafische chip: de Radeon RX Vega M. Vega M is gebouwd op dezelfde architectuur als AMD’s volledige Vega line-up, en bevat 24 compute units. Het is sinds de jaren ’80 geleden dat AMD en Intel nog samen in zee gingen.
Chiplets en die’s
De twee modules zitten weliswaar op hetzelfde chippakket, maar zijn niet in een zelfde die geïntegreerd zoals bijvoorbeeld Intels klassieke laptopchips met HD Graphics. De cpu en de gpu maken gebruik van een derde module op de chip: 4 GB aan High Bandwith Memory 2 (HBM2). HBM2, dat sneller is dan klassiek GDDR5-geheugen dat doorgaans in grafische chips gebruikt wordt, is een handelsmerk van AMD. De fabrikant integreert het standaard in zijn line-up van Vega-gpu’s. In tegenstelling tot Intel HD Graphics moet de Radeon RX Vega M dus geen beroep doen op het DDR4-systeemgeheugen van de laptop, iets dat doorgaans een erg beperkende factor is in de capaciteiten van integrated graphics. HBM2 is bovendien tot 80 procent zuiniger dan GDDR5, én het neemt veel minder plaats in beslag.
Je kan het geheel best zien als een losse processor met een losse grafische kaart, zoals je die in een desktop of gaminglaptop zou terugvinden. De componenten zijn van hun traditionele behuizing bevrijd, en samen gestopt in één opperchip. Zo nemen ze veel minder plaats in beslag, De communicatie tussen de verschillende modules, die Intel chiplets noemt, wordt verzorgd door een nieuw type interconnect: EMIB. EMIB staat voor Embedded Multi-Die Interconnect Bridge. De technologie staat in voor bliksemsnelle communicatie tussen verschillende chiplets op één chip. De Vega GPU praat met het HBM2-geheugen via EMIB. De communicatie tussen de grafische component en de cpu verloopt via acht PCIe-lanes. Vier lanes verbinden het geheel verder met de chipset, zodat er nog acht overblijven om andere randapparatuur mee aan te sluiten.
Compromisloos gamen
Kaby Lake G zal in verschillende smaakjes verschijnen, gebruik makend van Intel Core i5 of Core i7-cpu’s. De lichtste variaties zijn geschikt voor contentcreatie en occasioneel gamen, terwijl de krachtigste varianten niet moeten onderdoen voor een traditionele gaminglaptop. Denk aan prestaties die boven die van een laptop met Nvidia GTX 1050 liggen, maar onder die van een GTX 1060. Doordat cpu, gpu en HBM2 zijn samengebracht onder één dak zijn die laptops niet alleen een stuk efficiënter dan voordien, ze zullen er bovendien slanker uitzien dan hun voorgangers. Het is niet de bedoeling van de nieuwe chip om de krachtigste gaminglaptops van het moment mogelijk te maken, wel om zoveel mogelijk pk’s in een ultrabook-vormfactor te stoppen zonder de autonomie van de batterij te kelderen.
Wat met Ryzen Mobile?
De zet lijkt op het eerste zicht vreemd voor AMD, dat met zijn eigen mobiele Ryzen-chips eveneens grafische capaciteiten naar ultrabooks wil brengen. Toch concurreert Advanced Micro Devices niet met zichzelf. AMD’s processors hebben grafische capaciteiten die in de processordie verwerkt zitten, net zoals de HD Graphics van Intel. Die AMD Ryzen Mobile Processors met Radeon Vega Graphics, zoals de beestjes heten, beloven betere grafische prestaties te bieden dan het equivalent van Intel, maar blijven onder de prestaties die Kaby Lake G belooft. Kaby Lake G moet comfortabel gamen mogelijk maken, waar Ryzen mobile niet op gamers gericht is, maar speelbare spelprestaties aflevert met de nodige compromissen. In dat opzicht belooft Kaby Lake G een mooi gat te vullen tussen de beste geïntegreerde graphics, en echte gaminglaptops met zware afzonderlijke gpu’s.
Eén van de eerste toestellen die Kaby Lake G aan boord zal hebben is de HP Spectre 15 x360 die vandaag op CES werd aangekondigd. Naast Kaby Lake G heeft dat toestel tot 16 GB aan DDR4-werkgeheugen aan boord, samen met een PCIe M.2 NVMe-SSD van 512 GB. De Spectre is traditioneel een bloedmooie laptop. Dat een dergelijk toestel nu plots gamingcapaciteiten krijgt, is één van de grootste bruikbare sprongen voorwaarts sinds de introductie van designlaptops met Windows op. Mooie ultrabooks zijn het hoofddoel van Kaby Lake G, al mikken Intel en AMD ook op gebruik in kleine desktopdoosjes of NUC’s.
