Nieuwe windmolens doen het zonder wieken

De witte elektriciteitsmolens met hun grote wieken zijn een vertrouwd zicht over de hele Westerse wereld. Ze zijn het posterkind van hernieuwbare energie, maar ze hebben enkele nadelen. Als brave burger wil je zo’n molen immers niet in je achtertuin: de dingen maken een flink kabaal. Ook vogels zijn geen fan van de windturbines: menig gevederde vriend legde al het loodje na het ontvangen van een letterlijke slag van de molen.

Ingestorte brug

Vortex Bladeless, een Spaanse start-up, wil het uitzicht van een klassiek windmolenpark drastisch veranderen met windmolens zonder wieken. De turbines zijn bij gevolg niet veel meer dan een staaf die uit de grond steekt. De staven draaien niet, ze trillen, wat een veld gevuld met de toestellen er erg origineel zal doen uitzien.

De Vortex-turbine bestaat met dank aan een ingestorte brug: De Tacoma Narrows-brug in de VS zakte in 1940 in het water nadat ze uit elkaar was getrild. De wind deed de brug steeds harder vibreren totdat de structuur het begaf (met een onfortuinlijke hond als enige slachtoffer). Ingenieurs kennen dat destructieve effect van de wind op gebouwen intussen en ze ontwerpen hun constructies zodat die er tegen bestand zijn. De Spanjaarden kozen echter voor een andere aanpak: hun windstaaf moet de gevaarlijke winden net uitlokken.

Minder maar toch meer

De eerste turbine van Vortex Bladeless is ontworpen om te trillen bij een lage tot gemiddelde windsnelheid. De trillingen worden vervolgens met de hulp van een alternator omgezet in elektriciteit. Dat is ongeveer 30 procent minder efficiënt dan een klassieke windmolen, maar op eenzelfde oppervlakte kunnen dubbel zoveel Vortexstaven staan. Bovendien zullen de turbines in theorie zo’n 40 procent goedkoper zijn dan hun tegenhangers met wieken, wat het totaalplaatje financieel interessanter maakt. Om het voordelenpakket compleet te maken, zijn de staven bovendien virtueel onderhoudsvrij. Omdat de trillingen met de hulp van elektromagnetisme worden omgezet in elektriciteit beperkte de start-up het aantal bewegende onderdelen tot een minimum. Geen binnenwerk vol radertjes die kunnen verslijten dus.

Vortex testte al enkele prototypes en plant volgend jaar een eerste commerciële variant op de markt te brengen. De ministaaf zal slechts 12 meter hoog zijn en is geschikt voor bijvoorbeeld thuisgebruik, of installatie in arme landen waar het elektriciteitsnet niet toereikend is. Tegen 2018 wil Vortex Bladeless een groter industrieel model op de markt brengen. Zo kunnen de windmolenparken van de toekomst windstaafparken worden, maar omdat de Vortex-turbines veel stiller zijn kunnen zo ook op daken van hoge gebouwen geplaatst worden.