26 februari 2020 08:09

Nederland start onderzoek rond minderjarige vloggers

In Nederland is de discussie ontstaan of minderjarige vloggers die op YouTube reclame maken voor merken als kinderarbeid moet beschouwd worden.

Wil je een succesvol YouTube-kanaal uitbouwen, dan lijkt het er tegenwoordig op dat je er vroeg mee moet beginnen. Videoblogs met kinderen of minderjarigen doen het steevast namelijk zeer goed. Sommige van deze jonge YouTube-sterren hebben al een heuse achterban weten uitbouwen. Het bekendste voorbeeld is wellicht de 8-jarige jongen Ryan van het kanaal Ryan’s World. Ondertussen telt dat kanaal al 24 miljoen abonnees.

Ook bedrijven hebben stilaan ingezien dat hier een invloedrijk advertentiemodel inzit. Zij ‘sponsoren’ namelijk de minderjarigen, in ruil voor een niet al te subtiele vermelding in hun video’s. Ze dragen hun kleren, spelen met speelgoed etc. Om opnieuw naar Ryan’s World te verwijzen: door de vele sponsoring die het kanaal ontvangt is de jongen de best verdienende vlogger.

Kinderarbeid?

Echter is in Nederland, en in mindere mate ook in België, een ethische discussie ontstaan rond die minderjarige vloggers. Is het namelijk wel verantwoord dat minderjarigen zoveel verdienen voor het maken van video’s? Ook Nederlandse en Belgische jongeren hebben accounts waarvan het aantal abonnees tot boven de 100.000 oploopt, zoals de 12-jarige Nanou van het kanaal Nanou ASWR. De moeder van het meisje vertelde aan De Morgen dat zij al eens door Kipling betaald werd om reclame te maken.

De vraag is nu of YouTube-video’s maken in opdracht van een bedrijf kan worden beschouwd als werken. Dan hebben we in principe te maken met kinderarbeid, wat in België al sinds 1889 bij wet verboden is, en in Nederland sinds 1901. Dat gaat de Nederlandse Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid nu onderzoeken. Het onderzoek zal zich specifiek richten op vloggers jonger dan 13 jaar, de minimumleeftijd waarop werk toegestaan kan worden in Nederland.

België

Hoe zit de situatie juist in België. Bij ons is de minimumleeftijd 15 jaar, maar ook jongeren tussen 15 en 18 jaar moeten van hun ouders toestemming krijgen om een vaste arbeidsrelatie met een werkgever te kunnen aangaan. Er blijft altijd een beetje een grijze zone volgens Joris De Wortelaer, expert Arbeidsrecht aan de VUB. Als een kind éénmalig iets doet voor een bedrijf en daar een beloning krijgt, is er in principe niet veel aan de hand. Het is pas als die opdrachten herhaaldelijk worden en het bedrijf mee de content gaat bepalen, dat er kan gesproken worden van een ‘contract’. Dan maakt het ook niet uit of de beloning financieel of materieel is. Het draait er dus om of de bedrijven gezag kunnen uitvoeren op de minderjarige.

Het zijn ook overwegingen die de ouders van Nanou moesten maken. Zij namen contact op met de federale overheidsdienst voor Werkgelegenheid. Die zag echter geen graten in wat het meisje deed. Dat komt omdat ze slechts zeer sporadisch iets voor bedrijven doet, en in feite door niemand gedwongen wordt om video’s te uploaden. Ook het geld dat ze ermee van YouTube krijgt, bleek verwaarloosbaar te zijn. Vloggers ontvangen één euro per 10.000 views. De populairste video van Nanou heeft 475.000 views.